زخم عفونی چیست؟ آشنایی با نحوه تشخیص و درمان عفونت زخم، درمان زخم عفونی در خانه با بهترین روشهای جدید با متخصصین کلینیک بهار زندگی.
یک زخم عفونی زمانی پدیدار میشود که عوامل میکروبی وارد شکاف‌های پوستی می‌شوند. این نوع عفونت ممکن است تنها در سطح زخم و پوست اتفاق بیافتد، یا ممکن است بافت‌ها و قسمت‌های عمیق‌تر اطراف زخم را تحت تاثیر قرار دهد. در زیر به روشهای درمان زخم عفونی اشاره می‌کنیم. برای اطلاعات بیشتر در ادامه با ما همراه باشید. ما در کلینیک بهار زندگی با داشتن متخصصان حرفه‌ای در زمینه درمان انواع زخم، به درمان زخم‌های شما می‌پردازیم. لازم به ذکر است که اگر شرایط مراجعه به کلینیک شبانه روزی زخم را نداشته باشید تیم پزشکی این مجموعه برای درمان هرچه سریع‌تر شما به منزل شما مراجعه خواهند کرد.
چه عواملی خطر ابتلا به عفونت زخم را افزایش می دهد؟
چندین عامل می‌توانند خطر ابتلا به عفونت زخم را افزایش دهند. اما یکی از مسائل بسیار حائز اهمیت در این زمینه، نحوه مدیریت و درمان زخم عفونی است. هر عاملی که بتواند توانایی بدن شما در بهبود زخم را کاهش دهد، می‌تواند شما را در معرض خطر عفونت زخم قرار دهد. این عوامل شامل موارد زیر می‌شوند:
- سن بالاتر از ۶۵ سال
- سیگار کشیدن
- اضافه وزن داشتن
- شرایط پزشکی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند، مانند دیابت یا HIV، رژیم‌های غذایی غیر استاندارد
- مصرف داروهایی نظیر کورتون‌ها که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کنند
درمان‌های شیمیایی
- تغذیه نامناسب یا هر بیماری که منجر به سو جذب یا سو تغذیه شود
- وجود اشیاء خارجی در زخم مانند شیشه یا فلز
- کاهش جریان خون به ناحیه زخم ناشی از افزایش فشار خون یا بسته شدن عروق خونی
- عدم رعایت بهداشت در تنظیمات زخم و استفاده از تکنیک‌های درست در مراقبت از زخم
- علاوه بر این، عفونت زخم اغلب ناشی از ورود باکتری‌ها به زخم میشود که ممکن است از پوست، سایر بخش‌های بدن یا محیط خارجی به زخم منتقل شوند. باکتری‌های معمولی که این نوع عفونت ایجاد می‌کنند شامل استافیلوکوکوس و اشریشلیا هستند. همچنین، عدم رعایت بهداشت در مراقبت از زخم و استفاده از تکنیک‌های صحیح می‌تواند خطر ابتلا به عفونت زخم را افزایش دهد.
علائم و نشانه های عفونت زخم چیست؟
علائم و نشانه‌های عفونت زخم ممکن است چند روز پس از زخم شدن ظاهر شوند، اما در موارد مختلف ممکن است حتی یک یا دو ماه پس از زخم اتفاق بیفتد. برخی از علائم شایع که ممکن است پس از عفونت زخم رخ دهند عبارتند از:
- تب
- قرمز شدن پوست اطراف زخم
- درد و تورم در نواحی اطراف زخم
- ترشح خون یا چرک از زخم
- بوی نامطبوع زخم
برای تشخیص عفونت زخم و درمان زخم عفونی، پزشک ممکن است در رابطه با سوابق پزشکی شما سوالاتی مطرح کند. ابتدا از شما در مورد چگونگی ایجاد زخم و زمان ظهور آن پرسش می‌کند. سپس با توجه به شدت زخم و احتمال وجود عفونت، ممکن است تست‌هایی مانند:
- آزمایش خون: برای اطمینان از وجود عفونت در گردش خون ممکن است آزمایش خون انجام شود.
- سی تی اسکن (CT scan): در صورتی که عفونت به دنبال وجود یک جسم خارجی در بافت‌های عمیق باشد یا نگران گسترش عفونت به بافت های عمقی تر هستیم انجام سی تی اسکن مفید است.
- گرفتن نمونه بافت: در برخی از موارد، نمونه‌های بافت از زخم گرفته و به آزمایشگاه ارسال می‌شوند تا عامل میکروبی شناسایی شود و درمان آنتی بیوتیکی یا ضد قارچی مناسب انتخاب شود..
- این اقدامات به پزشک کمک می‌کنند تا به درستی علت عفونت زخم را تشخیص دهد و درمان زخم عفونی را متناسب با شرایط شما تجویز کند.
زخم عفونی چگونه درمان می شود؟
درمان زخم عفونی بسته به شدت زخم، موقعیت آن و تأثیر آن بر سایر مناطق بدن، متفاوت است و وابسته به وضعیت سلامتی فرد و مدت زمان وجود زخم است.
در روشهای درمان زخم عفونی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پاکسازی زخم: پزشک ممکن است زخم را با وسایل مناسب پاکسازی کرده و بافت‌های زخم را تمیز کند.
وکیوم تراپی یا خلا زخم: این روش ممکن است برای زخم عفونی موثر باشد و بهبودی آن را تسریع کند. معیار های سخت گیرانه ای برای انتخاب دقیق زخم مناسب برای این روش وجود دارد که می بایست تحت نظر پزشک باشد تا از اتلاف وقت و تحمیل هزینه های بالا جلوگیری کند.
اوزون تراپی یا اکسیژن درمانی: با استفاده از این روش، اکسیژن بیشتری به بافت‌های زخم می‌رسد و فرآیند بهبود زخم تسریع میشود.
جراحی: در موارد شدید عفونت زخم، ممکن است نیاز به جراحی برای پاکسازی زخم و حذف بافت‌های آلوده و یا خارج کردن اشیاء خارجی و بافت های مرده از زخم وجود داشته باشد.
مصرف داروها: پزشک ممکن است داروهای آنتی‌بیوتیک را به صورت موضعی یا خوراکی تجویز کند. توصیه میشود همیشه مصرف داروها تحت نظر پزشک باشد و از مصرف خودسرانه داروها خودداری شود.
برای درمان زخم عفونی باید به پزشک مراجعه کنید اگر:
- تب یا لرز داشته باشید.
- درد، قرمزی یا تورم در اطراف زخم افزایش یابد.
- هیچ نشانه‌ای از بهبود زخم مشاهده نشود.
- احساس بی‌حسی در ناحیه اطراف زخم داشته باشید.
- همچنین، در هر صورتی که نگرانی‌های خاصی در مورد وضعیت زخم دارید، باید به پزشک مراجعه کنید تا بهترین راهکار درمانی را برای شما تعیین کند.
عفونت زخم جراحی
عفونت زخم جراحی یکی از رایج‌ترین نوع عفونت‌های زخمی است که ممکن است پس از عمل جراحی ایجاد شود. زمانی که پوست برای انجام جراحی بریده میشود، زخم ممکن است عفونی شود که اغلب در کمتر از یک هفته از ایجاد زخم جراحی ایجاد می شود.
علائم عفونت زخم جراحی ممکن است شامل قرمزی، درد، و گرم شدن پوست اطراف زخم باشد. همچنین، حساسیت منطقه زخم نسبت به لمس یکی از نشانه‌های عفونت زخم است و در این حالت امکان دارد فرد دچار تب شود.
زخم جراحی می‌تواند به یکی از دلایل زیر آلوده شود:
- توسط میکروب‌های موجود بر روی پوست: در این حالت، میکروب‌ها از سطح پوست به لایه های عمقی تر پوست وارد شوند و عفونت زخم ایجاد میشود.
- توسط میکروب‌های موجود در بدن: ممکن است میکروب‌هایی که در داخل بدن وجود دارند به زخم جراحی منتقل شوند. در خلال ترمیم زخم های جراحی بافت آسیب دیده در معرض درگیری ثانویه عفونی است
- توسط اجسام خارجی یا پروتز های به کار رفتها: میکروب‌های موجود در اجسام خارجی، نخ های بخیه یا پروتز های به کار رفته در جراحی هوا نیز می‌توانند به زخم جراحی منتقل شده و عفونت را ایجاد کنند.
عواملی که خطر افزایش عفونت زخم جراحی را دارند شامل:
- بیماری دیابت که به‌طور کنترل نشده باشد.
- ضعف سیستم ایمنی بدن.
- اضافه وزن یا چاقی.
- سیگار کشیدن.
- مصرف کورتون .
- انجام عمل جراحی که مدت زمان آن بیشتر از ۳ ساعت باشد.
انواع عفونت زخم جراحی
عفونت زخم جراحی می‌تواند در سطوح مختلفی از زخم اتفاق بیفتد:
- سطحی: در این نوع عفونت زخم، عفونت تنها در لایه های سطحی پوستی گسترش پیدا کرده است.
- عمیق: در زخم عفونی عمیق، عفونت به لایه های عمیق تر از پوست رسیده و از پوست به عضله‌ها و بافت‌های دیگر گسترش یافته است.
- عفونت ارگانی: در این نوع عفونت زخم، عفونت عمیق تر است و شامل درگیری استخوان، بافت نرم یا ارگان های داخلی که تحت عمل جراحی قرار گرفته است، میشود.
تشخیص عفونت زخم جراحی ممکن است توسط متخصص زخم صورت بگیرد، که با بررسی زخم، ارزیابی علائم، و مشاهده ترشحات مایع از زخم، می‌توانند عفونت را تشخیص دهند.
درمان زخم عفونی جراحی بسته به نوع آن متفاوت است. در اکثر موارد، آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت زخم استفاده می‌شوند. بهتر است آنتی بیوتیک ها با نظر پزشک و بر اساس کشت بافتی از زخم انتخاب شود. چرا که مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ممکن است مقاومت آنتی بیوتیکی را افزایش دهد و حتی ممکن است منجر به نتایج درمانی بسیار بد یا زیبایی بدتر در موضع جراحی می شود.در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید تا زخم را پاکسازی و درمان کنید.
آنتی بیوتیک ها
درمان زخم عفونی جراحی نیازمند مراقبت‌های ویژه و دقیق است. در این راستا، آنتی‌بیوتیک‌ها معمولاً به عنوان یکی از ابزارهای درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تعیین نوع و مدت زمان مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها بستگی به شدت عفونت و تشخیص پزشک دارد. بیماران باید از خودسرانه مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها پرهیز کنند و تنها طبق دستورات پزشک مصرف کنند.
مراقبت از زخم جراحی در خانه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. پانسمان زخم باید به صورت منظم تعویض شود و زخم و پوست اطراف آن همیشه تمیز نگهداری شوند. همچنین، استفاده از داروهای ضد درد ممکن است در کاهش درد زخم موثر باشد. بیماران باید همیشه دستورات و راهنمایی‌های درمانی ارائه شده توسط پزشک را رعایت کرده و در مواقع لزوم به او مراجعه کنند.
درمان زخم عفونی جراحی باید تحت نظر متخصص زخم صورت گیرد. این درمان ممکن است شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، تمیز کردن و شستشوی دقیق زخم، و در موارد شدیدتر، جراحی برای تمیز کردن زخم و از بین بردن بافت‌های آلوده شده باشد.
اگر زخم جراحی دچار عفونت شود، ممکن است با علائمی مانند قرمزی، درد، گرم شدن زخم و پوست اطراف آن، ترشح مایع، و حساسیت به لمس همراه باشد. در این صورت، متخصص زخم ممکن است مصرف آنتی‌بیوتیک تجویز کند و یا حتی زخم را باز کرده و تمیز کرده و درمان کند.
از خدمات کلینیک زخم بهار زندگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درمان زخم‌های بستر
- درمان زخم‌های دیابتی
- درمان زخم‌های عروقی
- درمان زخم‌های عمیق
- درمان زخم‌های جراحی
- درمان زخم عفونی
- درمان زخم سوختگی
- اجرای آمپوتاسیون یا قطع عضو
- درمان با اولتراسوند
- اوزون‌تراپی
- درمان با PRP (پلاسما غنی از پلاکت)
همیشه مشورت با پزشک معالج برای تشخیص دقیق و درمان زخم عفونی بسیار حائز اهمیت است.
چگونه زخم عفونی را تشخیص دهیم؟
تشخیص زخم عفونی معمولاً بر اساس علائم و نشانه‌های خاصی صورت می‌گیرد. اگر شما یا کسی دیگری علائم زیر را تجربه کنید، ممکن است زخم مورد نظر عفونی شده باشد:
۱. تغییرات در زخم: زخم عفونی ممکن است به جای بهبود، بدتر شود. هر گونه درد، قرمزی، و تورم ممکن است نشانه‌هایی از تشدید عفونت باشند.
۲. قرمزی و تورم: شدت قرمزی اطراف زخم نسبت به رنگ پوست سایر مناطق بیشتر خواهد بود. این تغییر رنگ ممکن است نشان‌دهنده عفونت باشد.
۳. گرمی پوست: پوست اطراف زخم ممکن است گرم باشد که نشانه‌ای از التهاب و عفونت است.
۴. ترشحات غیرعادی: ترشحات زرد یا سبز از زخم ممکن است نشان‌دهنده عفونت باکتریایی یا قارچی باشند.
۵. بوی نامطبوع: زخم عفونی ممکن است بوی نامطبوع داشته باشد که نشان‌دهنده وجود باکتری‌های متعفن است.
۶. رگه‌های قرمز در اطراف زخم: رگه‌های قرمز روی پوست اطراف زخم ممکن است نشانه‌ای از التهاب باشند.
۷. علائم عمومی: افزایش دما (تب)، لرز، درد شدید، تهوع، استفراغ و کاهش کلیتی حالت عمومی ممکن است به علائم عفونت زخم اشاره کنند.
در صورت تجربه هر یک از این علائم، مهم است به پزشک مراجعه کنید تا عفونت ارزیابی و مناسب درمان شود.
جلوگیری از ایجاد زخم عفونی
برای جلوگیری از ایجاد زخم عفونی و حفظ تمیزی و سلامتی زخم‌های کوچک، می‌توانید مراقبت های زیر را انجام دهید:
تمیزی تجهیزات: اطمینان حاصل کنید که تمامی وسایلی که برای درمان زخم استفاده می‌کنید، تمیز و آنتی‌سپتیک شده باشند. اگر از موچین یا سایر ابزارها استفاده می‌کنید، آنها را با الکل تمیز کنید.
شستشوی دست‌ها: دست‌های خود را به دقت با آب گرم و صابون بشویید و سپس آنها را خوب خشک کنید.
جلوگیری از خونریزی: در صورت وجود خونریزی، از باند یا گاز تمیز استفاده کنید و فشار دهید تا خونریزی متوقف شود.
تمیز کردن زخم: زخم را با آب گرم به مدت چند دقیقه تمیز کنید. از آب گرم و صابون برای شستشوی پوست اطراف زخم استفاده کنید، اما از قرار دادن صابون داخل زخم خودداری کنید.
حذف زباله‌ها: از موچین یا یک پارچه نرم و مرطوب استفاده کنید تا هر گونه کثیفی یا زباله از زخم تمیز شود.
ضدعفونی کننده: در صورت تمایل، یک لایه نازک از پماد ضدعفونی کننده را روی زخم بمالید.
پوشش زخم: زخم را با گاز یا پانسمان مرطوب مناسب دیگری محافظت کنید.
با انجام این مراقبت ها می‌توانید از عفونت زخم جلوگیری کرده و به بهبود سریع‌تر زخم کمک کنید. در صورت هرگونه تغییر در وضعیت زخم یا افزایش علائم عفونت، به پزشک مراجعه کنید.
نکات دیگر
در حفظ تمیزی و بهبودی زخم‌ها، به نکات زیر توجه کنید:
تعویض پانسمان: حداقل روزی یک بار پانسمان زخم را عوض کنید. اگر پانسمان مرطوب یا کثیف شد، فوراً آن را تعویض کنید.
- شستشوی زخم: هر روز زخم را به آرامی و با دقت بشویید.
- استفاده از ضدعفونی‌کننده: از استفاده از پراکسید هیدروژن یا ید مستقیماً روی زخم خودداری کنید، زیرا این مواد ممکن است در برخی افراد باعث تحریک پوست شوند و لایه های محافظ پوست را از بین ببرد. اگر سایر پمادهای ضد عفونی کننده نیز تحریک‌آور هستند، از آنها استفاده نکنید.
- پوست را نکنید: خودداری از کندی بهبودی و جلوگیری از افزایش خطر عفونت با نگهداری مناسب از پوست فراهم می شود
- مراجعه به پزشک: اگر زخم طی ۱ تا ۲ روز بهبود نیافت، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
عوامل خطر در عفونت زخم
- نوع و اندازه زخم: زخم‌های بزرگ، عمیق یا دارای لبه دندانه‌دار بیشتر در خطر عفونت قرار دارند.
- وجود خاک یا ذرات خارجی: وقوع زخم در محیط‌های کثیف یا وجود ذرات خارجی درون زخم ممکن است باعث عفونت شود.
- علت زخم: اگر زخم ناشی از گاز گرفتن حیوان یا انسان باشد، خطر عفونت زخم افزایش می‌یابد. همچنین، زخم‌های ناشی از جسم کثیف یا زنگ زده بیشتر احتمال عفونت را دارند.
عوامل دیگری که ممکن است خطر عفونت زخم را افزایش دهند:
- دیابت: افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر بیشتری در قبال عفونت زخم هستند.
- سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، از جمله افراد مبتلا به HIV یا کسانی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند، در خطر عفونت زخم هستند. همچنین، عدم تحرک در افرادی که بیشتر وقت خود را در رختخواب می‌گذرانند نیز این خطر را افزایش می‌دهد.
- افزایش سن: افراد مسن بیشتر در معرض خطر عفونت زخم هستند.
- کمبود مواد مغذی و ویتامین: کمبود مواد مغذی و ویتامین در بدن می‌تواند باعث کاهش ایمنی بدن شود و خطر عفونت زخم را افزایش دهد. در مقابل مصرف خودسرانه مکمل های تغذیه ای ممکن است کمک چندانی به بهبود زخم نکند و در مقابل خطر مسمومیت های دارویی را افزایش می دهد.
- زخم‌های جراحی: در برخی موارد، زخم‌های ناشی از روشهای جراحی نیز ممکن است عفونی شوند، اگرچه این اتفاق به ندرت رخ می‌دهد، حدوداً در ۲ تا ۴ درصد از افرادی که تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند.
- اگر زخم عفونی درمان نشود، می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن سرایت کرده و عوارض جدی ایجاد کند، سلولیت: سلولیت عفونت لایه‌های عمیق‌تر و بافت‌های پوست است و می‌تواند باعث تورم، قرمزی، و درد در ناحیه آسیب‌دیده شود. علائم دیگر می‌توانند شامل تب، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ باشند.
- استئومیلیت: این مورد یک عفونت باکتریایی در استخوان است و علائم آن شامل درد، قرمزی، و تورم در اطراف ناحیه عفونی میشود. خستگی و تب نیز ممکن است از علائم استئومیلیت باشند.
- سپسیس: سپسیس یک واکنش ایمنی شدید است که ممکن است با ورود عفونت به جریان خون رخ دهد. سپسیس می‌تواند منجر به نارسایی‌های متعدد ارگان ها شود و تهدید کننده زندگی است. به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، هر ساله نزدیک به ۲۷۰,۰۰۰ نفر در ایالات متحده به دلیل سپسیس جان خود را از دست می‌دهند
- فاشیت نکروزان (قانقاریا): این مورد هنگامی رخ می‌دهد که عفونت باکتریایی به بافت های عمیق تر از چربی زیر جلدی گسترش پیدا کند. فاشییت نکروزان یک اورژانس پزشکی است که باعث آسیب و درد شدید پوست میشود و می‌تواند در سراسر بدن پخش شود و در کمتر از ۲۴ ساعت حیات بیمار را در خطر بیاندازد
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر فرد زخم عفونی دارد، باید به دنبال درمان زخم عفونی توسط متخصص زخم باشد، اگر:
- زخم بزرگ، عمیق یا دارای لبه‌های دندانه‌دار است.
- لبه‌های زخم کنار هم نمی‌مانند و در نتیجه امکان ترمیم اولیه زخم وجود ندارد.
- علائم عفونت مانند تب، افزایش درد یا قرمزی، یا ترشح از زخم رخ می‌دهد.
- نمی‌توان زخم را به درستی تمیز کرد و علی رغم شستن زخم هنوز آلودگی قابل مشاهده در زخم وجود دارد.
- علت زخم نیش یا جراحت ناشی از یک شی کثیف، زنگ‌زده یا کثیف باشد.
- اگر خونریزی مداوم از زخم دارید ی‌زند یا اگر فشار به زخم باعث توقف خونریزی نمی‌شود. در بعضی از بیماران اگر چه خونریزی متوقف می شود ولی وجود لخته در زخم ترمیم زخم را به تعویق می اندازد.
- در همه موارد بالا، فرد باید به دنبال مراقبت‌های فوری پزشکی باشد.
سوالات متداول
چگونه بفهمم زخمم در حال بهبود است یا عفونی شده است؟
علائمی که نشان می‌دهند زخم به درستی بهبود نمی‌یابد و ممکن است عفونی شده باشد، شامل:
احساس گرما در لمس، تورم، ترشح یا چرک، درد طولانی‌مدت یا تب.
آیا زخم یا بریدگی عفونی به خودی‌خود بهبود می‌یابد؟
برخی از عفونت‌های جزئی زخم می‌توانند به خودی‌خود بهبود یابند، اما اگر زخم شروع به تخلیه بیشتر کند، قرمزی اطراف گسترش یابد، یا اگر فرد دچار تب شود، فرد باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی بیشتر باشد.
چگونه می‌توانم بفهمم که فاشئیت نکروزان دارم؟
هنگامی که فردی مبتلا به فاشئیت نکروزان است، ممکن است درد شدیدی را تجربه کند که با گذشت زمان بدتر میشود و علائمی شبیه آنفولانزا را تجربه کند. همچنین ممکن است دچار کم‌آبی شوند. فردی که این علائم را دارد باید فورا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشد.
کلام آخر
اگر باکتری وارد زخم شده و در داخل زخم تکثیر شود، عفونت زخم ممکن است رخ دهد. تمیز کردن و پانسمان فوری بریدگی‌ها و سایر زخم‌های کوچک بهترین راه برای جلوگیری از عفونت است. با این حال، افرادی که زخم‌های بزرگ‌تر، عمیق‌تر یا جدی‌تر دارند، باید از یک متخصص زخم دیده برای درمان آسیب استفاده کنند. علائم و نشانه‌های عفونت زخم شامل افزایش درد، تورم و قرمزی در اطراف ناحیه آسیب‌دیده است. یک فرد ممکن است بتواند عفونت خفیف یک زخم کوچک را با تمیز کردن و ترمیم زخم در خانه درمان کند.
نظرات کاربران