ونوگرافی چیست و چرا استفاده می شود؟

ونوگرافی نوعی آزمایش است که در آن با استفاده از اشعه ایکس، جریان خون در رگ‌ها بررسی می‌شود. ونوگرافی به پزشکان برای تشخیص بیماری‌های مختلف مانند گرفتگی عروق یا رگ‌های واریسی کمک می‌کند. در ادامه این مقاله قصد داریم به شما کامل توضیح دهیم که ونوگرافی چیست و در چه مواردی استفاده می‌شود. اگر پزشک برای شما آزمایش ونوگرافی اندام تحتانی یا اندام فوقانی را تجویز کرده است، توصیه می‌کنیم پیش از انجام ونوگرافی حتما این مقاله را مطالعه کنید. در پایان با روند انجام آزمایش سی تی اسکن ونوگرافی آشنا شده و درباره نکات مهم قبل و بعد آن شناخت کاملی به دست خواهید آورد.

ونوگرافی چیست؟ آزمایشی برای بررسی وضعیت رگ‌ها

ونوگرافی نوعی آزمایش با استفاده از اشعه ایکس است که در آن بعد از تزریق ماده حاجب یا همان ماده کنتراست، جریان خون در رگ‌ها قابل‌مشاهده است. اشعه ایکس به‌راحتی از بدن عبور کرده و با برخورد به ساختارهای متراکم مانند استخوان‌ها، تصویر سفیدی را ایجاد می‌کنند. رگ‌ها در عکسبرداری با اشعه ایکس دیده نمی‌شوند؛ به همین دلیل از ماده کنتراست رنگی برای نمایش دادن آن‌ها در آزمایش ونوگرافی استفاده می‌شود.

این آزمایش به پزشک شما کمک می‌کند که وضعیت سلامت رگ‌های بدن را موردبررسی قرار دهد. پزشکان از این آزمایش برای یافتن لخته‌های خون یا ارزیابی رگ‌ها‌ی واریسی پیش از جراحی برای درمان واریس پا استفاده می‌کنند.

اگر باردار هستید یا احتمال بارداری شما وجود دارد،‌ پیش از شروع آزمایش پزشک خود را در جریان بگذارید. همچنین، لیست داروهای مصرفی و حساسیت‌های دارویی، خصوصا حساسیت به ماده حاجب یددار،‌ را به پزشک خود اطلاع دهید.

آشنایی با کاربردهای ونوگرافی؛ از آزمایش ونوگرافی در چه مواقعی استفاده می‌شود؟

در ادامه پاسخ به سوال ونوگرافی چیست، باید کاربردهای این آزمایش را بررسی کنیم. به‌طورکلی از آزمایش ونوگرام برای بررسی وضعیت رگ‌های بدن استفاده می‌شود. در ادامه برخی از کاربردهای اصلی این آزمایش را بررسی خواهیم کرد.

تشخیص رگ‌های واریسی؛ یکی از مهم‌ترین کاربردهای آزمایش ونوگرافی

اگر بدانید رگ های عنکبوتی چیست، احتمالا با رگ‌های واریسی نیز آشنایی داشته باشید. رگ‌های واریسی معمولا رگ‌هایی پیچ‌خورده و متورم هستند و به رنگ آبی، بنفش یا قرمز در زیر پوست نمایان می‌شوند. در اکثر مواقع رگ‌های واریسی در پاها ظاهر می‌شوند، ولی ممکن است در قسمت‌های دیگر بدن نیز به وجود آیند.

رگ‌های واریسی به دلیل عملکرد نامناسب دریچه‌های یک‌طرفه قلب در برگرداندن خون به بالا و سمت قلب ایجاد می‌شوند؛ زیرا رگ‌های پا بر اثر تجمع خون متورم شده و رگ‌های واریسی پدیدار خواهند شد. با استفاده از ونوگرافی اندام تحتانی و پاها، وضعیت عروق بدن بررسی شده و اقدام مناسب برای درمان واریس توسط پزشک انتخاب می‌شود.

تشخیص لخته‌های خون یا انسداد در رگ‌ها؛ کمکی بزرگ به پزشکان

علاوه‌بر تشخیص نشانه‌های واریس پا با استفاده از آزمایش ونوگرافی،‌ این آزمایش برای تشخیص لخته‌های خون و انسداد در رگ‌ها نیز کاربرد دارد. لخته خون تکه‌ای از خون است که از حالت مایع به حالت ژله‌ای یا نیمه‌جامد تغییر شکل می‌دهد. وجود لخته خون یا انسداد در رگ‌ها بسیار خطرناک بوده و ممکن است زندگی فرد را به خطر بیاندازد. با استفاده از تصویربرداری ونوگرام،‌ مسیر رگ‌ها به‌طورکامل قابل‌بررسی بوده و هر گونه لخته یا انسداد به‌راحتی مشخص خواهد شد.

آشنایی با سایر کاربردهای ونوگرام

علاوه‌بر تشخیص واریس پا، گرفتگی رگ پای چپ و انسداد سایر رگ‌های بدن، از ونوگرافی برای اندام فوقانی یا تحتانی برای تشخیص موارد دیگری نیز استفاده می‌شود. از جمله این کاربردها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بررسی وضعیت رگ‌های واریس پیش از جراحی
• پیدا کردن رگ سالم برای انجام عمل بای‌پس یا دیالیز
• کمک به پزشک جراح برای قرار دادن IV یا وسایل پزشکی مانند استنت درون رگ‌ها
• کمک و هدایت برای درمان رگ‌های ناسالم

به دلیل این که در آزمایش ونوگرافی عکس رگ های انسان به خوبی قابل‌بررسی است، پزشکان متخصص قلب و عروق برای وضعیت رگ‌های بدن در بسیاری از موارد و متناسب با شرایط بیمار انجام این آزمایش را پیشنهاد می‌کنند.

اقدامات لازم برای آمادگی قبل از انجام ونوگرافی

اکنون که پاسخ سوال «ونوگرافی چیست؟» را بررسی کردیم، باید با اقدامات لازم به‌منظور آمادگی پیش از انجام این آزمایش آشنا شوید. پیش از شروع ونوگرافی، مسئول آزمایش روند کار را برای شما شرح خواهد داد؛ اگر سوالی دارید حتما از او بپرسید. درصورتی‌که به ماده کنتراست (ماده حاجب) یا ید حساسیت دارید، پزشک خود را مطلع کنید. حساسیت‌های دارویی یا حساسیت به نوار چسب، داروی بیهوشی حساسیت دارید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

احتمالا از شما خواسته می‌شود حداقل ۴ ساعت پیش از انجام آزمایش ونوگرافی اندام تحتانی یا فوقانی، خوردن و آشامیدن را متوقف کنید. اگر باردار هستید یا احتمال بارداری شما وجود دارد، نیز حتما به پزشک خود اطلاع دهید تا خطری سلامت جنین را تهدید نکند. پیش از انجام ونوگرام حتما لیست همه داروهایی که مصرف می‌کنید را به اطلاع پزشک برسانید. اگر اختلال خون‌ریزی یا سابقه مصرف داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین را دارید، حتما پزشک را از این موضوع مطلع کنید؛ شاید به تشخیص پزشک لازم باشد که مصرف این داروها متوقف شود.

روند انجام آزمایش ونوگرافی؛ سی تی اسکن ونوگرافی چگونه انجام می‌شود؟

آزمایش ونوگرافی ممکن است به صورت سرپایی یا بستری کوتاه در بیمارستان انجام شود؛ این موضوع به محل موردآزمایش (کدام ناحیه از بدن)، شرایط بیمار و تشخیص پزشک بستگی دارد. برای شروع ونوگرافی بیمار روی میز رادیوگرافی دراز کشیده و پزشک با یک سوزن یا کاتتر، ماده کنتراست را درون رگ‌های موردنظر تزریق می‌کند.

بعد از این که ماده حاجب در رگ‌های موردنظر جریان پیدا کردند، در فواصل زمانی معین چند عکس رادیوگرافی گرفته می‌شود. برای گرفتن نتیجه بهتر، عکس‌برداری ممکن است از زوایای مختلفی انجام شود. بعد از اتمام آزمایش سوزن از بدن خارج شده و با یک پانسمان روی محل زخم پوشانده خواهد شد.

خطرات احتمالی آزمایش ونوگرام چیست؟

ونوگرافی یکی از روش‌های ایمن تصویربرداری محسوب می‌شود؛ بااین‌حال ممکن است برخی از افراد عوارض زیر را تجربه کنند:

• درد یا ناراحتی در محل ورود سوزن یا کاتتر به بدن
• واکنش آلرژیک به ماده کنتراست به صورت کهیر، خارش، قرمزی، سردرد، تهوع یا استفراغ
• عفونت در محل وارد کردن سوزن یا کاتتر به بدن
• آسیب دیدن رگ‌ها ناشی از وارد کردن سوزن یا کاتتر
• آمبولی ریه (عوارض نادر)

در موارد نادر، ونوگرام ممکن است باعث ترومبوز ورید عمقی (لخته شدن خون) شود. خطر آسیب به کلیه‌ها با تزریق ماده حاجب نیز وجود دارد؛ بنابراین افرادی که به اختلال عملکرد کلیه‌ها مبتلا هستند باید این موضوع را حتما به پزشک خود اطلاع دهند.

محدودیت‌های آزمایش ونوگرام؛ ونوگرافی برای چه کسانی مناسب نیست؟

اگر در حین انجام آزمایش نتوانید بی‌حرکت بمانید، نتایج آزمایش ونوگرافی تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد؛ زیرا تکان خوردن بر نحوه حرکت ماده حاجب در رگ‌ها تاثیر خواهد داشت. گاهی اوقات به دلیل دسترسی نداشتن به وریدهای مناسب برای تصویربرداری، ممکن است روش‌های دیگری مانند سونوگرافی ترجیح داده شود.

همچنین، ونوگرافی برای افرادی که به ماده حاجب حساسیت دارند یا افرادی که به اختلال عملکرد کلیه‌ها مبتلا هستند، با محدودیت‌هایی روبه‌رو خواهد بود.

آزمایش ونوگرافی با تشخیص و تجویز پزشک متخصص انجام می‌شود. برای تشخیص نیاز به سی تی اسکن ونوگرافی، اطمینان از سلامت رگ‌ها و درمان بیماری‌های قلبی عروقی می‌توانید از پزشکان متخصص کلینیک بهار زندگی کمک بگیرید. برای ارتباط با مجموعه و دریافت نوبت ویزیت با شماره‌های درج شده در سایت تماس بگیرید.