واریس مری چیست؟

یکی از بیماری‌های گوارشی مهم که باعث خون‌ریزی داخلی در برخی افراد می‌شود، واریس مری است. مری، لوله‌ای گوارشی است که گلو را به معده متصل می‌کند. گاهی مواقع بیماری‌های کبدی، جریان خون به سمت کبد را مسدود می‌کنند. درنتیجه خون برای ادامه دادن مسیر خود، وارد رگ‌های کوچک‌تر مری می‌شود. رگ‌های کوچک‌تر که برای این حجم از خون طراحی نشده‌اند، بر اثر ورود خون فراوان، متورم می‌شوند. این اختلال، واریس مری نام دارد. در این مقاله قصد داریم در مورد واریس مری، علائم، علل و روش‌های درمان آن صحبت کنیم. برای کسب اطلاعات کامل پیرامون این اختلال، تا پایان این مقاله همراهمان باشید.

علل و دلایل بروز واریس مری یا واریس کبد چیست؟

واریس مری عموما از بیماری‌های جدی کبدی مثل سیروز کبدی ناشی می‌شود. ممکن است این سوال برای شما مطرح شود که سیروز کبدی چیست؟ سیروز کبدی، نام بیماری خطرناکی است که بر اثر آسیب و زخم شدید کبد به وجود می‌آید. در این بیماری، بافت آسیب‌دیده کبد، جریان خون در کبد را مختل می‌کند. کاهش جریان خون، جلوی عملکرد صحیح کبد را می‌گیرد و انواع بیماری‌های خطرناک را به همراه دارد.

وجود لخته خون در سیاهرگ طحالی یا سیاهرگ دروازه‌ای و عفونت انگلی شیستوزومیازیس باعث مسدود شدن جریان خون به سمت کبد می‌شوند. با مسدود شدن جریان طبیعی خون از مری به سمت کبد، خون برای ادامه دادن مسیر خود، وارد رگ‌های کوچک‌تر مری می‌شود. این رگ‌ها که برای تحمل حجم بالایی از خون طراحی نشده‌اند، دچار تورم می‌شوند و احتمال پارگی و نشت خون از آن‌ها وجود دارد.

به‌طورکلی واریس بر اثر اختلال در عملکرد سیاهرگ‌ها به وجود می‌آید. اختلال در عملکرد سیاهرگ‌های پا، عامل واریس پا و اختلال در عملکرد سیاهرگ دروازه‌ای یا طحالی، عامل ایجاد واریس مری است. تفاوت اصلی واریس پا و مری، درمان آسان‌تر واریس پا به دلیل سطح بودن آن است. درصورت بروز واریس پا، متخصصان قلب و عروق برای درمان واریس با لیزر اقدام می‌کنند؛ ولی واریس مری در سیروز کبدی، یک اختلال داخلی است و درصورت خون‌ریزی، امکان درمان آن با لیزر وجود ندارد.

علائم واریس مری؛ از استفراغ زیاد و مدفوع تیره تا از دست دادن هوشیاری

واریس مری معمولا در مراحل اولیه، علامت و نشانه خاصی از خود بروز نمی‌دهد. وقتی به میزان کافی پیشرفت کرد، با علائمی مثل سبکی سر، استفراغ خونی، مدفوع سیاه و قیرمانند، مدفوع اسهال‌مانند همراه با خون، احساس سرماخوردگی و حتی بی‌هوشی همراه است. درصورت مشاهده هر کدام از این علائم فوراً به پزشک مراجعه کنید.

پزشکان معمولاً با انجام معاینات اولیه و آزمایش‌های تخصصی به وجود واریس مری پی می‌برند. واریس مری، حساسیت بیشتری نسبت به واریس سایر نقاط بدن مثل پا، دست و صورت دارد؛ چون واریس سایر نقاط بدن با علائمی مثل رگ های عنکبوتی خودش را نشان می‌دهد؛ ولی واریس مری، هیچ نشانه ظاهری و اولیه‌ای ندارد. درصورت از دست رفتن هوشیاری و اسهال و استفراغ خونی در اطرافیانتان، به‌سرعت با اورژانس (115) تماس بگیرید.

چه زمانی خطر بروز خون‌ریزی از واریس مری افزایش می‌یابد؟

مطالعات نشان می‌دهد که بسیاری از افراد مبتلا به بیماری‌های پیشرفته کبدی، به واریس مری نیز مبتلا می‌شوند؛ ولی واریس مری در آن‌ها با خون‌ریزی همراه نیست. در ادامه به عواملی اشاره می‌کنیم که خطر خون‌ریزی از وریدهای متورم مری را افزایش می‌دهد:

• افزایش فشار در سیاهرگ دروازه‌ای
• بزرگ شدن عروق واریسی مری
• ظاهر شدن نشانه‌های قرمزرنگ روی عروق واریسی
• شدت گرفتن سیروز کبدی یا نارسایی کبد
• مصرف نوشیدنی‌های الکی و اصرار بر نوشیدن آن‌ها پس از تشخیص واریس مری
• سابقه خون‌ریزی قبلی از عروق واریسی مری

برای جلوگیری از خون‌ریزی مری، باید مصرف الکل را ترک کنید و غذاهای سالم را در رژیم غذایی خود قرار دهید. همچنین باید در اولین فرصت برای درمان عوامل زمینه‌ای واریس مری مثل سیروز کبدی اقدام کنید. درصورت خون‌ریزی واریس مری، باید با اورژانس تماس بگیرید یا در سریع‌ترین زمان ممکن به متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید.

روش درمان واریس معده با واریس پا و سایر اندام‌ها متفاوت است. درصورت بروز واریس پا، پزشک متخصص قلب و عروق با استفاده از اسکلروتراپی یا لیزردرمانی، واریس را درمان می‌کند؛ ولی درمان واریس مری متفاوت است. در بخش بعدی مقاله با روش‌های درمان واریس کبدی یا مری آشنا می‌شویم.

واریس مری درمان دارد؟ بررسی اجمالی راهکارهای درمان قطعی واریس مری

اصلی‌ترین روش برای درمان واریس مری و کبد ، درمان مشکلات کبدی است. دارودرمانی در اولویت دوم قرار دارد. بسیاری از افراد این سوال را مطرح می‌کنند که برای درمان واریس چه بخوریم؟ برای کاهش خون‌رسانی به عروق واریسی مری، از داروهای بتا بلوکر مثل پروپرانولول و نادولول استفاده می‌شود. یک سری داروها مثل امپرازول، اسموپرازول و پانتوپرازول نیز با کاهش اسید معده به بهبود واریس کمک می‌کنند. توجه کنید که مصرف چنین داروهایی فقط با تشخیص و تجویز پزشک متخصص باید انجام شود و مصرف خودسرانه آن‌ها بدون دوز تعریف‌شده عوارض جبران‌ناپذیری را به همراه خواهد داشت.

اگر خون‌ریزی واریس مری شدید باشد، از روشی به نام «TIPS» استفاده می‌شود. در این روش، لوله نازکی از طریق ورید گردنی وارد کبد می‌شود. این لوله با سرعت بخشیدن به جریان خون در کبد، به توقف خون‌ریزی واریس مری کمک می‌کند. برای درمان واریس در طب سنتی، مصرف پیاز همراه غذا و مصرف میوه شاه‌بلوط هر 8 یا 12 ساعت تجویز می‌شود.

برای تشخیص و درمان واریس مری به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

در این مقاله با واریس مری، علل، علائم و روش‌های درمان آن آشنا شدیم. امیدواریم که اطلاعات این مقاله، به تشخیص و درمان سریع‌تر این اختلال در افراد مختلف کمک کند. یکی از سوالات متداول افرادی که علائم واریس مری دارند، این است که برای تشخیص دقیق و درمان این اختلال به چه پزشکی مراجعه کنیم؟ پزشکان متخصص گوارش و کبد می‌توانند در تشخیص و درمان واریس مری به شما کمک کنند.

متخصصان گوارش و کبد با استفاده از آندوسکوپی فوقانی، معاینات لازم را انجام می‌دهند. در آندوسکوپی فوقانی، یک لوله نازک از دهان، وارد مری می‌شود و پزشک با دوربین تعبیه‌شده در این لوله نازک، می‌تواند داخل مری و معده را مشاهده کند. گاهی مواقع تشخیص با یک کپسول کوچک انجام می‌شود. بیمار باید این کپسول را قورت داده، به سمت راست دراز بکشد و هر سی ثانیه یکبار آب بنوشد. پزشک به‌طور همزمان با یک دستگاه خارجی، تصاویر ارسالی از این  کپسول کوچک را مشاهده می‌کند.

آیا تاکنون تجربه ابتلا به واریس مری را داشته‌اید؟ فرایند درمان شما چقدر زمان برد؟ لطفاً نظرها، تجربیات و پیشنهادهای خود را با ما و  سایر همراهان در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.